Τεχνικές Εταιρείες

Ο κατασκευαστικός κλάδος αποτελεί έναν από τους σημαντικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, συνεισφέροντας παράλληλα σε πολλούς κλάδους της βιομηχανίας, του εμπορίου κ.ά. Το 2022 το ποσοστό συμμετοχής του στο ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 1,9% (σε τρέχουσες τιμές), από 4,0% το 2010. Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου παρουσίασε σωρευτική μείωση 56,5% την περίοδο 2010-2022. Η συμμετοχή των κατασκευών (κατοικίες και λοιπές κατασκευές) στις συνολικές επενδύσεις ανήλθε σε 25% το 2022 (σε σταθερές τιμές).

Η κατασκευαστική δραστηριότητα περιλαμβάνει κυρίως έργα υποδομής από τον Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα αλλά και την ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα. Αναφορικά με τα δημόσια έργα διαχωρίζονται στις βασικές κατηγορίες έργων (οδοποιία, οικοδομικά, υδραυλικά, λιμενικά, ηλεκτρομηχανολογικά, βιομηχανικά και ενεργειακά) και στις ειδικές κατηγορίες έργων (πλωτά έργα και εγκαταστάσεις ναυπηγείων, αποκαλύψεις μεταλλείων, καθαρισμού και επεξεργασίας νερού, υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων, ηλεκτρονικού εξοπλισμού, έργα πρασίνου).

Η ζήτηση ιδιωτικών έργων εξαρτάται από παράγοντες, οικονομικούς και κοινωνικούς, όπως είναι το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, το ύψος των αποταμιεύσεων, το επίπεδο των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, οι τιμές και η φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων, οι διάφοροι δημογραφικοί παράγοντες (εξέλιξη πληθυσμού, μετανάστευση, γάμοι κλπ), η ύπαρξη αδιάθετου αποθέματος ακινήτων, οι γενικότερες οικονομικές συνθήκες, οι προσδοκίες των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, κ.λπ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Στατιστικού Μητρώου Επιχειρήσεων που διατηρεί η ΕΛ.ΣΤΑΤ., το 2020 σε ολόκληρη τη χώρα καταγράφηκαν 15.836 τεχνικές επιχειρήσεις έναντι 16.461 επιχειρήσεων το 2019 σημειώνοντας σωρευτική μείωση 3,8% τη συγκεκριμένη περίοδο (625 λιγότερες επιχειρήσεις). Το 2020 σε ολόκληρη τη χώρα καταγράφηκαν 45.529 απασχολούμενοι σε τεχνικές επιχειρήσεις έναντι 41.521 επιχειρήσεων το 2019 σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 10% έναντι του 2019.

Τα συνολικά έσοδα του εξεταζόμενου κλάδου δεν επηρεάστηκαν αρνητικά από την εμφάνιση της πανδημίας. Συγκεκριμένα, το 2020 τα συνολικά έσοδα του κλάδου ανήλθαν σε €3,0 δισ. στα ίδια επίπεδα με το 2019. Η εμφάνιση της πανδημίας Covid-19 βελτίωσε και απλούστευσε τις διαδικασίες των τεχνικών εταιρειών με το δημόσιο, επιτάχυνε τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και αύξησε την άντληση κεφαλαίων για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας. Το 2021, τα έσοδα των τεχνικών εταιρειών στο σύνολο της χώρας διαμορφώθηκαν σε €3,6 δισ., αυξημένα κατά 18,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, η υλοποίηση έργων υποδομής, η άντληση κεφαλαίων μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021-2027 και από το Ταμείο Ανάκαμψης ενίσχυσαν τα έσοδα του κλάδου. Η ανοδική πορεία συνεχίστηκε το 2020 καθώς τα συνολικά έσοδα του κλάδου των τεχνικών εταιρειών ανήλθαν σε €3,9 δισ. από €3,6 δισ. το 2021, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 8%.

Ο συνολικός κύκλος εργασιών των εταιρειών του δείγματος της επικράτειας, οι οποίες έχουν δημοσιεύσει σε όλη την τριετία 2019-2020 ισολογισμό, κατέγραψε σημαντική αύξηση το 2021 έναντι του 2020. Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 23,8% στο σύνολο το 2021 σε σύγκριση με το 2020 διαμορφούμενο σε €2,032 δισ. από €1,641 δισ. Αύξηση σημείωσαν και οι πωλήσεις των επιχειρήσεων του κλάδου στο Δήμο Αθηναίων καθώς και στις περιοχές της ΟΧΕ (32,3% και 26,8% αντίστοιχα το 2021 έναντι του 2020). Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων που εδρεύουν στον Δ. Αθηναίων σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση. Τα καθαρά κέρδη των τεχνικών επιχειρήσεων με διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία καθ’ όλη την τριετία 2019-2021, παρατηρείται ότι ήταν αρνητικά τόσο στο σύνολο της χώρας όσο και στην περιοχή της ΟΧΕ. Τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων στο Δ. Αθηναίων ήταν αρνητικά μόνο κατά το έτος 2019, τη διετία που ακολουθεί (2020-2021) τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων του Δ. Αθηναίων αυξήθηκαν και επανήλθαν σε θετικά επίπεδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του FIEC (European Construction Industry Federation) η συνολική αξία της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Ε.Ε.-27 το 2021 ανήλθε σε €14.448 δισ. από 13.159 δισ. στο 2020. Ο κλάδος απασχόλησε 13 εκατ. άτομα το ίδιο έτος. Οι συνολικές επενδύσεις στις κατασκευές ανήλθαν σε 1,602 δισ. το 2021, το οποίο αντιστοιχεί στο 11,1% του ΑΕΠ της Ε.Ε.-27.

Η ενεργειακή κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη από τα τέλη του 2021 καθώς και η γεωπολιτική αναταραχή (πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας) από τις αρχές του 2022 με τις επιπτώσεις τους (αύξηση τιμών ενέργειας), διαδέχθηκαν την υγειονομική κρίση με αποτέλεσμα την παγκόσμια οικονομική ύφεση και τη δημιουργία ενός ασταθούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων αυξήθηκε σημαντικά συμπιέζοντας την κερδοφορία τους. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται τάση αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού.

Μέσα σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον και με βάση τις μέχρι σήμερα ισχύουσες συνθήκες, ο κλάδος των τεχνικών επιχειρήσεων εκτιμάται ότι θα εξακολουθήσει να κινείται ανοδικά την τριετία 2023-2024 με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 10%.