Χειροτεχνία και Κόσμημα

Ο κλάδος της χειροτεχνίας και του κοσμήματος είναι ανομοιογενής περιλαμβάνοντας πλήθος επιχειρήσεων οι οποίες δραστηριοποιούνται στην κατασκευή κοσμημάτων, ξυλοτεχνία, αγγειοπλαστική, ραπτική και υφαντουργική, μεταλλοτεχνία, κηροπλαστική, κά. Το πλήθος των επιχειρήσεων κατασκευής κοσμημάτων αυξάνεται και ανέρχεται σε 1.410 νομικές οντότητες στο σύνολο της Ελλάδας το 2020, με το 30% αυτών να εδρεύει στο Δήμο Αθηναίων. Στην χειροτεχνία δραστηριοποιούνται 10.969 επιχειρήσεις το 2022 και ποσοστό 34,8% του συνόλου εντοπίζεται στην Αττική.

Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση για προϊόντα χειροτεχνίας και κοσμήματα είναι η εξέλιξη του πληθυσμού, ο τουρισμός και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η ανάπτυξη του τουρισμού την διετία 2021 – 2022, μετά την σημαντική πτώση που κατέγραψε το 2020. Συγκεκριμένα, το 2022 οι αφίξεις μη κατοίκων από το εξωτερικό ανήλθαν σε 27,8 εκατ. άτομα, αγγίζοντας το 89% των αφίξεων του 2019. Εξετάζοντας την κατανομή του πληθυσμού της χώρας, στην Αττική συγκεντρώνεται το 36,4% του συνόλου, με την πλειονότητα (26,3%) να κατοικεί στην περιφερειακή ενότητα του Κεντρικού Τομέα Αθηνών. Στο Δήμο Αθηναίων εντοπίζεται το 64% του πληθυσμού της περιφερειακής ενότητας Κεντρικού Τομέα Αθηνών, αντιστοιχώντας σε 637.798 άτομα.

Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων κατασκευής κοσμημάτων ανέρχονται σε €114,3 εκατ. το 2022, αυξημένες κατά 7,6% σε σχέση με το 2021. Στο Δήμο Αθηναίων συγκεντρώνεται ποσοστό 45,9% περίπου επί των συνολικών πωλήσεων της Ελλάδας κατά την τελευταία πενταετία (2018 – 2022). Το μερίδιο της περιοχής ΟΧΕ την αντίστοιχη περίοδο εκτιμάται ότι διαμορφώνεται σε 78% περίπου επί των πωλήσεων του Δήμου Αθηναίων και 36% κατά μέσο όρο επί των συνολικών πωλήσεων της χώρας.

Ο συνολικός κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων με κύρια δραστηριότητα την χειροτεχνία ανήλθε σε €245,8 εκατ. το 2022, σημειώνοντας ετήσια αύξηση 2,3%, ενώ διαμορφώθηκε στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας πενταετίας. Στο Δήμο Αθηναίων οι πωλήσεις ανήλθαν σε €42,2 εκατ. το τελευταίο έτος, με αποτέλεσμα να κατέχει μερίδιο 17,8% επί των πωλήσεων της χώρας. Η περιοχή της ΟΧΕ αντιπροσωπεύει αντίστοιχα το 10% περίπου ως προς τις συνολικές πωλήσεις της Ελλάδας το 2022.

Αναφορικά με το μέγεθος των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά, η μερίδα του λέοντος είναι πολύ μικρές επιχείρησες (κύκλος εργασιών < €2 εκατ.), καθώς οι επιχειρήσεις αυτές αποτελούν το 99% περίπου των συνολικών επιχειρήσεων της εξεταζόμενης αγοράς το 2021. Το ποσοστό των πολύ μικρών επιχειρήσεων στο Δήμο Αθηναίων διαμορφώνεται σε 96,6% το 2021, ενώ 93,6% των επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται ως πολύ μικρές στην περιοχή της ΟΧΕ.

Επιπρόσθετα, στη μελέτη συντάχθηκε ομαδοποιημένος ισολογισμός των εταιρειών του κλάδου βάσει δείγματος επιχειρήσεων με δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις την περίοδο 2019 – 2021. Παρουσιάζονται σε αντιπαράθεση οι ομαδοποιημένοι ισολογισμοί των εταιρειών στο σύνολο της Ελλάδας, στο Δήμο Αθηναίων και στην περιοχή της ΟΧΕ. Βάσει των εταιρειών με διαθέσιμα στοιχεία και τα τρία έτη, το ποσοστό των κερδοφόρων επιχειρήσεων αυξήθηκε το 2021 συγκριτικά με το 2020. Το περιθώριο μικτού κέρδους των επιχειρήσεων διαμορφώθηκε σε 29,8% το 2021 στο σύνολο της χώρας και βελτιώθηκε το περιθώριο EBITDA του δείγματος, καθώς στο σύνολο της χώρας διαμορφώθηκε σε 12,9%, στο Δήμο Αθηναίων σε 15,6% και στην περιοχή της ΟΧΕ σε 21,6%.